روش چنگک برای تقویت حافظه

روش چنگک یکی از شیوه‌های کارآمد به‌خاطرسپاری فهرست‌های متنوع اطلاعات است. به عنوان مثال برای به‌خاطرسپاری نام ده کشور پر جمعیت جهان یا نام دوازده برج دایره‌البروج می‌توان از این روش استفاده کرد.
در روش چنگک، مجموعه‌ای الگو از کلمات چنگک یاد گرفته می‌شود که شما اطلاعات خود را به آن‌ها آویزان می‌کنید. روش چنگک، روشی مفید برای به‌خاطر سپردن اطلاعات متعدد است.
برای پیوند دادن چنگک‌ها با مطالب و موضوعاتی که می‌خواهیم به خاطر بسپاریم، می‌توانیم از روش حلقه پیوند استفاده کنیم. با باشگاه مغز و حافظه همراه باشید.

چنگک‌های ویژه برای خود بسازید

نخستین کار شما در روش چنگک، ساختن چنگک‌هایتان است. چنگک اشکال مختلفی دارد. رایج‌ترین و متداول‌ترین نوع آن، چنگک‌های هم‌آهنگ (قافیه‌دار) و چنگک‌های الفبایی هستند.
بگذارید بر چنگک‌های هم‌آهنگ تمرکز کنیم. فهرستی از کلمات متعارف را به خاطر می‌سپارید و این کلمات در آینده به چنگک‌های شما تبدیل می‌شوند (مجموعه الگو).
کلماتی را انتخاب می‌کنید که بتوانید از طریق هم‌آوایی با اعداد 1 تا 10مربوط کنید. مثلا 1=چک، 2=پلو، 3=مدرسه، 4=خبردار، 5=گنج، 6=مش، 7=نفت، 8=دشت، 9=تو، و 10= تب و به همین ترتیب.
فهرست چنگک‌هایی را که از این روش به دست می‌آید می‌توان به آسانی در خاطر حفظ کرد. به یاد داشته باشید که مجبور نیستید فقط از اعداد استفاده کنید.
در روش چنگک الفبایی، حروف الفبا را به جای اعداد به‌کار می‌برند. در واقع، شما می‌توانید از هر زنجیره‌ای که حفظ باشید، استفاده کنید. حتی می‌توانید از زنجیره حروف انگلیسی یا مواردی شبیه به این استفاده کنید.
پس از یاد گرفتن فهرست چنگک خود، برای به خاطر سپردن هر فهرست دیگری آماده‌اید. تنها کافی است یک بار فهرست چنگک را به یاد بسپارید و از این به بعد هر بار که ‌می‌خواهید چیزی را حفظ کنید، آن را به چنگک‌هایتان آویزان می‌کنید.
تکه‌های اطلاعات به گونه‌ای با استفاده از روش حلقه پیوند به چنگک‌ها آویزان می‌شوند که هر تکه با یک چنگک پیوند دیداری برقرار کند. برای نمونه، اگر هفتمین مورد در فهرست خرید شما کفش باشد، می‌توانید از چنگک هفتم خود استفاده کنید و تجسم کنید که با استفاده از نفت، کفش خود را واکس می‌زنید و پاک می‌کنید.
با چنین شیوه یا روشی، تصویرهای طنزآمیز و به‌یادماندنی تولید می‌کنید که چنگک‌ها و اطلاعاتتان را به هم پیوند می‌دهد.

به کار بستن چنگک‌ها

بیایید نام پنج کشور از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان را با روش چنگک به یاد بسپاریم. اسامی این کشورها عبارتند از: چین، هندوستان، آمریکا، اندونزی و برزیل. برای شروع به ذهن سپردن نام این پنج کشور به پنج چنگک نیاز داریم.
فرض کنیم از پنج چنگک عددی که قبلا درباره آنها توضیح دادیم، استفاده کنیم. حال باید پیوندهای نیرومند دیداری میان هر کشور و چنگک برقرار کنیم. می‌توانید تصور کنید که:
1- در حال خریدن یک بشقاب چینی هستید و پول آن را با چک می‌پردازید.
2- نوعی پلوی قرمز رنگ پر از فلفل تند هندی خورده‌اید و از شدت سوختن در حال بالا و پایین پریدن هستید.
3- رئیس جمهور آمریکا سرایدار مدرسه قدیم شما شده است.
4- تعدادی دریانورد به حالت خبردار مقابل شما صف کشیده‌اید و یکی از آن‌ها با احترام یک ظرف سالاد اندونزی را به شما تقدیم می‌کند.
5- گنجی در باغچه خانه‌تان یافته‌اید و درون آن به جای جواهرات، یک توپ فوتبال به رنگ پرچم برزیل و یک پیراهن تیم ملی برزیل است.
همان‌طور که متوجه شدید برای آویزان کردن مطالب از چنگک‌ها باید نکته‌ای درباره هر کدام بیایید که برایتان آشنا باشد و اطلاعات را از طریق آن نکته به چنگک پیوند دهید. ما در اینجا از غذای تند به عنوان نماد هندوستان و از فوتبال به عنوان نشانه برزیل استفاده کردیم. شما می‌توانید در این تمرین نکته‌هایی را جایگزین کنید که برایتان آشناتر است.
در واقع برای به‌خاطرسپاری مطالب می‌توانید ازاطلاعات شاخص مربوط به آن مطالب استفاده کنید. مثلا برای سپردن نام شهرهای بزرگ ایران می‌توانید از محصولات معروف آن شهرها به عنوان نماد و نشانه استفاده کنید.

پیشنهاد درجه یک: روش چنگک در برابر روش سفر

از آنجا که هر دوی این روش‌ها برای به یاد سپردن فهرست‌ها و اطلاعات قابل استفاده هستند، از کجا بدانیم در هر مورد کدام را به کار بریم؟
یادگیری روش چنگک به زحمت و زمان بیشتری نیاز دارد اما کارآمدتر است، زیرا مانند روش سفر نیازی به بازیابی ترتیبی اطلاعات ندارد. همان‌طور که اشاره شد در روش سفر، مسیر حرکت شما در قصر حافظه‌تان از ابتدا تا انتها باید مشخص باشد و همیشه همین مسیر را بپیمایید.
اما در روش چنگک، برای دسترسی به اطلاعات و مطالب چنگک هفتم، نیازی به یادآوری مطالب شش چنگک قبلی ندارید و می‌توانید اطلاعات را به هر ترتیبی که مایل بودید بازیابی کنید. فراموش کردن یک چنگک، تداخلی در یادآوری اطلاعات دیگر چنگک‌ها ایجاد نمی‌کند، در حالی که فراموش کردن یک مکان در قصر حافظه ممکن است شما را در دنبال کردن مسیرتان با مشکل مواجه کند.
پیشنهاد می‌کنیم هر دو روش را آزمایش کنید تا معلوم شود کدام‌یک برای شما در هر کاربرد نتیجه بهتری می‌دهد.

چنگک‌های شخصی شما

1- برای هر چنگک عددی، از 1 تا 10، به کلمه‌ای به‌یادماندنی (بهتر است از نظر دستور زبان، اسم باشد) فکر کنید که با عدد مورد نظر هم‌آهنگ باشد (قافیه بسازد) هر چقدر زمان لازم است برای این کار صرف کنید. عجله‌ای در کار نیست.
2- کلمه‌هایی را که برای هر عدد نوشتید، به‌خاطر بسپارید برای تقویت رابطه میان اعداد و کلمات می‌توانید:
الف- شیئی را که هر کلمه بیان می‌کند، مجسم کنید. اگر برای عدد 3 از مدرسه استفاده کردید، آن را تصور کنید که بزرگ است یا کوچک؟ درها و دیوارهایش چه رنگی است؟
ب- هر چنگک را نقاشی کنید.
پ- چنگک‌ها را خارج از ترتیبشان و به صورت تصادفی تمرین و تصویرسازی کنید. به جای شروع کردن از عدد یک، از عدد شش آغاز کنید و به چهار بروید و ترتیبی که مورد دلخواه شماست را اجرا کنید.

قدرت چنگکی

روش چنگک یکی از ابزار های یادیار است که توان یادآوری شما را دو برابر می‌کند. ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که استفاده چند باره از یک فهرست چنگک، شما را دچار مشکل تداخل و فراموشی نخواهد کرد؟ این مشکل پیش نمی‌آید.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که استفاده از چنگک‌ها یادآوری را بهبود می‌دهد و این اثر بهبود با وجود استفاده مکرر از چنگک‌ها بر جای می‌ماند.